Güney Amerika kıtasının en büyük organizasyonu Copa Libertadores 2020 yılı şampiyonu Palmeiras-Santos arasında oynanan final ile belli oldu. 22 Ocak 2020’de eleme maçları ile başlayan ve pandemiden dolayı Mart ayından itibaren ara verilen organizasyon, Eylül ayında tekrar başladı. Tam 1 yıl sonra 31 Ocak 2021 yılında sona erdi. Palmeiras ve Santos şampiyonluk için uzun bir yoldan geldiler diyebiliriz. Aynı zamanda iki takım içinde oldukça sıkıntılı ve hikayesi bol bir final yolculuğu oldu.

İki takımın son bir yılda geçtikleri süreçler, başlı başına bir yazının hikayesi olabilecek detaylar barındırıyor. Kısaca belirtmek gerekirse; Palmeiras Vanderlei Luxemburgo ile 2020 yılına başladı. Alınan sonuçlar ve sergilenen kötü oyun sonucunda, Ekim ayında yollarını ayırdı. Takımın başına Yunanistan’ın Paok takımını çalıştıran Abel Ferreira getirildi. Palmeiras’ın yükselişi ve final yolculuğu bu karar ile başladı diyebiliriz. Santos ise Sampaoli ile yollarını ayırdıktan sonra takımın başına Cuca’yı getirdi. Sezon başında ve sezon içerisinde ekonomik sıkıntılar yaşayan kulübün birçok oyuncusunun adı, transfer haberlerinde sıklıkla geçti. Yaşanan ekonomik darboğazdan dolayı Eduardo Sasha ve Everson takımdan ayrıldı. Verissimo, Soteldo, Pituca gibi isimlerin transferleri ekonomik kaynak yaratılması amacıyla sürekli konuşuldu. Final sonrası Verissimo ve Pituca’nın takımdan ayrılacağı sezon içerisinde kesinleşti.

İki takımda yarı finalde Arjantin’in iki büyük takımı Boca Juniors ve River Plate’i saf dışı bırakarak finale kalmıştı. Sao Paulo eyaletinin ezeli rakipleri olan bu iki takım sık sık finallerde karşılaştıkları için birbirlerini çok yakından tanıyorlar. İki takım da finalde rakibinin tehditlerine önlemler almayı planladı. Ligte sergiledikleri ve onları bu finale getiren oyundan oldukça uzak kaldılar.

Final öncesi konuşulan muhtemel 11’ler, Santos teknik direktörü Cuca’nın Lucas Braga yerine Sandry tercihi dışında aynı oldu. İki takımda maça as kadroları ile çıktı. Ferreira diziliş olarak 4-2-3-1 tercih ederken, Cuca 4-1-4-1 dizilişini tercih etti. Sahaya yayılımlar görselde görünen şekilde olsa da maçta bu dizilişleri çok net sergilediklerini söyleyemeyiz. Daha çok adam adama markaj düşüncesi ile hareket eden iki takım, dizilişlere sadık kalmaktan uzaktılar.

 

İKİ TAKIMIN BİRBİRİNİ DURDURMA PLANLARI

Santos’un bu sezon ligde ve Libertadores maçlarında, skor anlamında en çok güvendiği isimler ileri üçlü Soteldo – Kaio Jorge – Marinho oldu. Bu üçlünün oluşturduğu tehdit her zaman rakipler için önlem alınması gereken ilk detay oldu. Palmeiras teknik direktörü Ferreira’da bunu bildiği için, özellikle Soteldo ve Marinho’nun dribbling yapmasını, yüzlerini kaleye dönmelerini ve geniş alanlar bulmalarını engellemek için iki bek oyuncusu Rocha ile Vina’yı, bu iki isme sıkı baskı yapmaları için görevlendirdi. Tabi bunun yetersiz kalabileceğini düşündüğü için, diğer oyunculardan da Soteldo ve Marinho topla buluştuğu anda baskıya gidip, yardım etmelerini özellikle talep etmiş. Bu iki isime, topla buluştuklarında en az iki, zaman zaman üç, dört kişilik baskılar gördük.

Bu taktik plan istatistiklere yansıdı. Aşağıda görülen istatistiklerde göreceğimiz gibi; Soteldo sezon ortalamasının altında dribbling tercihinde bulundu. Marinho sezon ortalamasının üstünde denemede bulunsa da başarı yüzdesi sezon ortalamasının çok uzağında kaldı. Bu iki isme yapılan yüksek pres ve sıkı markaj hemen hemen her istatistikte karşımıza çıkıyor. Marinho’nun rakip ceza sahasında hiç topla buluşamaması maçın en dikkat çekici istatistiklerinden oldu. Soteldo rakip ceza sahasına 5 defa giriş yapmış olsa da sonuç alma noktasında başarısız kalıyor. Çok etkili şutlar çekebilen ve bu noktada rakipler için büyük tehdit olan bu iki oyuncuya; Palmeiras’ın bu maçta hiç şut imkanı vermemesi, bu iki oyuncuya yapılan sıkı markajın ve baskının önemini bize gösteriyor. İki oyuncunun oyuncu hareketleri grafiği kaleden ne kadar uzak tutulduklarını bize anlatıyor.

Santos için ileri uçta forma giyen Kaio Jorge, iki stoper Luan ve Gustavo Gomez’in arasında, oyun içinde kaybolunca etkinliği düştü. Hava topu mücadelelerinde Kaio Jorge, 7 girişimden sadece 2’sinde başarı gösteriyor. Santos’un burada elini güçlendirecek isimler orta sahada Pituca ve Sandry’in merkez oyunları ve rakip hatlar arasına girmeleri olabilirdi. Ancak burada Cuca’nın Palmeiras’ı durdurmak adına düşündüğü taktik buna fırsat vermedi. Palmeiras, daha çok topa sahip olan, merkezden kısa paslar ve derin toplarla bloklar arasına giren, hızlı kanat oyuncuları ve Luiz Adriano’nun bağlantı oyunları ile sonuca giden bir takım. Buna iyi çalışmış olan Cuca, rakibin rahat pas yapmasını, merkezden gelmelerini, derin toplar atmalarını engellemek için orta sahada adam adama markaj tercihinde bulundu. Orta saha oyuncularının öncelikle rakibe önlem almasını ve hücumu ikinci planda düşünmesini talep ettiğini görüyoruz. Yüksek pozisyon bilgisi olan Alison ile Palmeiras’ın hücumlarını şekillendiren Veiga’yı eşleştirdi. Veiga bu eşleşme sonucunda sıfır kritik pasla oynadı. Sandry – Danilo ve Pituca – Ze Rafael eşleşmeleri de oyunun orta sahada adeta tıkanmasına sebep oldu. Maç boyunca Santos takımının sadece 1 kilit pas tercihinde bulunması taktik düşüncelerini ve orta saha oyuncularının önceliklerini bize gösteriyor.

 

Santos için; Soteldo ve Marinho’nun devre dışı kaldığı, orta saha oyuncularının rakibe markaj için görevlendirildiği bir oyunda yapılacak en mantıklı tercih, rakibin defans hatları arasındaki mesafeleri uzatarak, savunma arkasına ve arasına toplar atmak olabilirdi. Bunun içinde topu ikinci bölgede kapıp oldukça hızlı kullanmaları ve beklerin hücuma hızlı topsuz koşular yapmaları gerekiyordu. İlk yarıda ve ikinci yarıda iki pozisyonda bunu yapmayı başardılar. Ancak birinde Felipe, diğerinde ise Soteldo sonuç alamadı. Bu taktik düşünceyi sık sık denemekten uzak kaldılar. Birçok pozisyonda Soteldo ve Marinho’yu rahatlatacak alan genişliğini, bekler hızlı hücuma çıkamayınca sağlayamadılar. Orta saha oyuncuları da geride eksik yakalanmamak için topu hücuma hızlı taşıma ve riskli pas atma düşüncesinden uzak kaldılar. Denedikleri ender anlarda pozisyon buldular.

Oyunun bu kadar sıkıştığı, takım boyunun ve genişliğinin bu kadar kısaldığı bir oyunda Palmeiras için oyun alışkın oldukları taktik düzende ilerlemedi. Merkezde pas yapıp, Veiga’nın oyun kuruculuğu ile derin paslar ve kilit paslar deneyen taktik plan hiç işlemedi. Sıkı markaj ile oynayan orta saha oyuncularının maç boyunca yaptıkları pas sayısı aslında birçok şeyi açıklıyor. Üç isim de bir orta saha oyuncusunun ulaşması gereken pas sayısının oldukça uzağında kaldı. Ze Rafael ve Danilo’nun devre dışı kaldığı oyunda, Veiga’nın da sıkı markajdan kurtulamaması, Palmeiras’ın merkez işleyişini sekteye uğrattı. Bu üç orta saha oyuncusunun toplamda 58 pas yapması ve bunlardan 47 tanesini isabetli kullanması en ilginç istatistiklerden oldu. Yine kilit pas noktasında bu üç isim hiç aksiyonda bulunamadı.

 

Palmeiras adına merkez oyunun devre dışı kalması hücumda tüm yükün Gabriel Menino ile Rony üzerine binmesine sebep oldu. Savunma arkası koşuları, topsuz koşuları çok sık deneyen ve topa dribbling başarısı yüksek bir isim olan Rony; takımının en çok dribbling deneyen oyuncusu, Gabriel Menino ise en  çok kilit pas kullanan oyuncusu oldu. Ancak Menino’nun kilit pas tercihleri başarıya ulaşamadı.

Hızlı hücumlarda ve uzun toplarda ilk hedef her zaman Rony oldu. Rony, bu fırsatları değerlendirmek için oldukça istekli olmasına rağmen, maçın genelinde net pozisyonlar yaratmaktan uzak kaldı. Maçın 10.dakikasında Rony’in genişlettiği alanda Menino’nun ters kanattan attığı uzun topla, Rony ceza sahasına çok rahat girdi. Ancak ortaya çıkardığı topu Santos defansı uzaklaştırdı.

Maçın ikinci yarısına iki takımda taktik planlarında değişiklik yapmadan başladılar. İlk oyuncu değişikliği 73.dakikada gelen maçta, yüksek motivasyon ve sıkı markaj ile oynayan iki takım maçın belirli anlarında taktik disiplinden ve savunma güvenliğinden uzaklaştılar. Bunun en belirgin örneklerini, Palmeiras’ın hücumlarında Santos’un orta saha göbeğinde ve kanatlarda bıraktığı geniş boşluklarda gördük. Bu merkezde bırakılan boş alanlara Palmeiras kanat veya hücum oyuncularını sokamayınca Santos’u zorlayamadı. Birkaç örneğini aşağıdaki görsellerden görebiliriz.

Santos’un boş bıraktığı bu alanlara Rocha’nın yapabileceği topsuz koşular Santos’un savunma hatlarını açabilirdi. Ancak burada Rocha’nın Soteldo tehdidini düşünmesi ve bu noktada kondisyonunun düşmesi ile cesaretli davranamaması Palmeiras adına aşağıda göreceğimiz boş kulvarları kullanmasını engelledi.

Oyunun ilerleyen dakikalarında iki takımın da temposu düşünce orta sahada derin boşluklar oluştu. Palmeiras adına etkili olabilecek kontratak fırsatları da ortaya çıktı. Ancak yine yanlış tercihler sonuca gitmeyi engelledi.

Oyunun bu kadar çok sıkıştığı ve adam adama markajın yüksek düzeyde olduğu bir oyunda haliyle ikili mücadelelerin şiddeti ve faul sayıları da yüksek oldu. Maçın son dakikalarına doğru takım boyu mesafeleri de uzayınca faulle rakibi durdurma tercihleri arttı. Geçmişten bugüne büyük bir rekabet halinde olan iki takımın, ucunda kupa olan bir mücadelede sakin kalmasını ve sertlikten uzak kalmasını beklemek çok gerçekçi olmazdı. Ancak bu durum seyir zevki bekleyen ekran başındaki milyonlar için ızdıraba ve keyifsizliğe dönüştü.

Maçın genelinde sık sık karşı karşıya gelen ve ikili mücadeleye giren isimlerine baktığımız zaman; iki takımında taktik tercihlerinin yansımalarını görüyoruz. Rony- Para ile Marinho-Vina ikilileri maç boyunca en fazla karşı karşıya gelen isimler oldu.

            Maçın genelinde kusursuza yakın oyuncular, iki takıma adına stoper ikilileri oldu. Palmeiras takımında Luan-Gustavo Gomez ikilisi hava toplarında yüksek başarı ile oynadı. Özellikle hava toplarında adeta geçilmez oldular. Bu iki ismin kusursuza yakın oyunları rakibin pozisyon bulmasını engelledi. Gustavo Gomez’in maç içerisinde Palmeiras adına en çok pas yapan isim olması, Santos’un Luan yerine onun topla oynamasına izin vermesi olarak yorumluyorum. Çünkü Luan, uzun top ve derin pas anlamında daha etkili bir isim. Ayrıca orta saha oyuncularının pasif kaldığı bir düzende pas rakamları şaşırtıcı olmuyor. İki stoperin savunmada kusursuza yakın oyunlarını oyuncu hareketleri grafiğinde net bir şekilde görülüyor. Instat Index değerlerinde iki oyuncunun Palmeiras adına en yüksek iki isim olduğunu belirtelim.

Santos adına savunmanın göbeğinde oynayan iki isim Verissimo ve Luan Peres oldu. İki oyuncu hava toplarında rakip stoperler kadar mücadeleye girmemiş olmasına rağmen, Verissimo bu alanda %100 başarı sergiledi. Luan Peres ise sezon ortalamasının gerisinde kaldı. İki oyuncu pas yüzdeleri anlamında da rakip stoperlerden biraz geride kaldılar. İki oyuncunun, oyuncu hareketleri grafiği başarılı oyunlarını sergiliyor.

Genel istatistiklere bakacak olursak pas sayılarında Santos 413 pas yaparken, Palmeiras 293 pas yaptı. Detaylı pas yüzdelerini ve tercihlerini aşağıda tablodan görebiliriz. Topla oynama süreleri Palmeiras’ta ortalama 10 saniye olurken, Santos’ta ise ortalama 15 saniye oldu. Bu veriler oyun içi sıkı baskı ve markajın seviyesini bize gösteriyor.

Maçın tamamında 7 şut girişiminde bulunan Palmeiras’ın kaleyi bulan tek şutu golle sonuçlandı. Santos ise 6 şutta sadece 2 isabet sağlayabildi. Bu şutlarda Weverton oldukça başarılıydı.

İki takımın sahaya yayılımını incelediğimizde Palmeiras’ın orta sahada bıraktığı derin boşluk ile Santos orta saha oyuncularının birbirlerine çok yakın konumlanması dikkat çekici ve oyunu anlatan detaylar oldu.

SONUCU BELİRLEYEN DETAYLAR

            Her şampiyonluk hikayesinin içinde şampiyonluğu veren detaylar ve şampiyonluğu getiren detaylar ön plana çıkar. Son dakikalarda takım olarak oyunu soğutup maçın uzatmalara, hatta penaltılara gitmesini tercih eden takım Santos oldu. Buna teknik direktörleri Cuca’nın uzatma dakikalarında, taca çıkan topu Palmeiras sağ beki Rocha’ya vermek yerine eline alıp zamana oynama düşüncesi, maçta gerginliklere ve oyunun soğumasına sebep oldu. Oyunun durduğu bu anlardan sonra başlayan mücadelede, bir anlık konsantrasyon kaybı ile Palmeiras, Rony’in ortasında Breno ile golü buldu. Cuca’nın burada bir teknik direktöre yakışmayacak hareketi ve şampiyonluk maçında olmaması gereken konsantrasyon kayıpları maçın sonucunu belirleyen detay oldu.

Palmeiras adına şampiyonluğu getiren detay ise golü atan isim oldu. Breno Lopes, Kasım ayında Serie B ekibi Juventude’den transfer edildi. Palmeiras geniş kadrosunda rotasyonda tercih edilen bir oyuncu. Bu maçta da kulübede mücadeleye başladı. Onun şampiyonluk hikayesinde başrolde olmasını sağlayan detay ise, peşinden Avrupa’nın dev kulüplerinin koştuğu Palmeiras’ın altın çocuğu Gabriel Veron’un maçtan önce sakatlanması ve kadrodan çıkartılmasıydı. Eğer Veron kadroda olsaydı, büyük ihtimal oyuna girecek olan isim o olacaktı. Ancak o olmayınca tercih Breno Lopes oldu. Ve sadece 3 ay önce, bir alt ligte, üst lige çıkma mücadelesi veren bir oyuncu, kıtanın en büyüğünü belirleyen bir mücadelede, galibiyet golünü atıyor ve hem Palmeiras tarihine hem Libertadores tarihine adını yazdırıyor.